Τι είναι η ντροπαλότητα και πως μπορούμε να βοηθήσουμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα

Ντροπαλότητα είναι η τάση να νιώθουμε άβολα, αγωνία ή δυσφορία σε κοινωνικές εκδηλώσεις ειδικά με άτομα που δεν γνωρίζουμε. Η σοβαρή ντροπαλότητα που μπορεί να εξελιχθεί σε κοινωνική φοβία, προκαλεί σωματικές εκδηλώσεις στο άτομο, όπως εφίδρωση και ταχυκαρδία, αρνητικά συναισθήματα και αγωνία για το πώς φαίνεται στους άλλους και τάση να αποσύρεται από οποιαδήποτε αλληλεπίδραση.

Η αποφυγή και συστολή περιλαμβάνουν:

• Ακύρωση κοινωνικών εκδηλώσεων στην τελευταία στιγμή.
• Αποφυγή καταστάσεων που ευνοούν την θετική κοινωνικοποίηση.
• Λιγοστοί φίλοι.
• Αποφυγή δραστηριοτήτων που θα ήταν ευχάριστες.
• Παθητικότητα, απαισιοδοξία και χαμηλή αυτοπεποίθηση.
• Υπερβολική ενασχόληση με τον υπολογιστή που δεν απαιτεί επικοινωνία «πρόσωπο με πρόσωπο».

Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, η ντροπαλότητα μπορεί να οφείλεται τόσο σε χαρακτηριολογικούς παράγοντες (μοναχικότητα, τελειομανία, χαμηλή αυτοπεποίθηση, υπερευαισθησία κ.α), όσο και σε κοινωνικούς:

• Στρεσογόνα γεγονότα ζωής – τραυματικές εμπειρίες, συχνή αλλαγή περιβάλλοντος κατά την σχολική ηλικία, αιφνίδιες απώλειες και αλλαγές στο οικογενειακό περιβάλλον.
• Αρνητικές γονεϊκές αληλεπιδράσεις – παραμέληση, έντονη επικριτικότητα από τους γονείς και εξευτελιστικοί τρόποι συμμόρφωσης και επιβολής.
• Πιεστικό σχολικό και εργασιακό περιβάλλον – ανταγωνιστικό και αυστηρό περιβάλλον, δημόσια ταπείνωση, αυταρχικές και κακοποιητικές συμπεριφορές.

Πως μπορούν να βοηθήσουν τα αγαπημένα πρόσωπα;

• Δείξτε κατανόηση και συμπόνια για την δυσκολία του αγαπημένου σας προσώπου.
• Ρωτήστε τον για την καθημερινότητά του και πως νιώθει μέσα σε αυτή.
• Αναγνωρίστε και δώστε χώρο τόσο στην ανάγκη του να συνδεθεί, όσο και στον φόβο απόρριψης.
• Προτείνετε παίξιμο ρόλων για εξάσκηση σε καταστάσεις που δυσκολεύεται.
• Βοηθήστε το να θέσει μικρούς και συγκεκριμένους στόχους.
• Εξερευνήστε τις αρνητικές σκέψεις που κάνει και βρείτε μαζί εναλλακτικές συμπονετικές απαντήσεις.
• Ενθαρρύνετε το αγαπημένο σας πρόσωπο, αλλά μην το πιέσετε. Είναι σημαντικό να δίνετε τον χρόνο που χρειάζεται χωρίς κριτική και αυστηρότητα.
• Θυμηθείτε καταστάσεις που μπορεί να δυσκολεύουν εσάς προκειμένου να καταλάβετε το αγαπημένο σας πρόσωπο. Η ντροπαλότητα και η κοινωνική φοβία είναι πολύ κοινές και εμφανίζονται σε κάθε ηλικία.

Βοήθεια από τους ειδικούς

• Στην ψυχοθεραπεία διερευνώνται όλες οι ανάγκες και πεποιθήσεις του ατόμου χωρίς κριτική και πίεση. Σταδιακά εντοπίζονται οι αρνητικές προσδοκίες που φοβίζουν το άτομο και υιοθετώνται νέες πιο λειτουργικές στρατηγικές.
• Όσο χτίζεται η αυτοεκτίμηση του ατόμου, τόσο πιο εύκολα θα θέτει στόχους και ‘‘προκλήσεις’’.
• Όσο αποδέχεται τον εαυτό του τόσο καλύτερα θα αναγνωρίζει και θα επιλέγει κοινωνικές καταστάσεις που αισθάνεται ασφάλεια.
• Με την θεραπεία το άτομο αντιμετωπίζει πιο συμπονετικά τον εαυτό του και τους άλλους. Οι αρνητικές σκέψεις που το ενοχοποιούν και το ντροπιάζουν αντικαθιστώνται με θετικές οπτικές και λειτουργικές συμπεριφορές.