Πως η ψυχοθεραπεία βοηθά στην κατάθλιψη

Είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε στεναχωρημένοι κάποιες φορές, ειδικά όταν βιώνουμε μεγάλες αλλαγές και απώλειες, όπως είναι το πένθος, η απώλεια εργασίας, ένα πρόβλημα υγείας ή ένα διαζύγιο. Η θλίψη αυτή μειώνεται σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου και την διαχείριση της νέας καθημερινότητας. Ωστόσο, αν η θλίψη αυτή διαρκεί περισσότερο από το φυσιολογικό και παρεμποδίζει την ποιότητα ζωής του ατόμου, κάνουμε λόγο για κατάθλιψη.
Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή διαταραχή που επηρεάζει την κοινωνική ζωή του ατόμου, τα μέλη της οικογένειάς του και τις επιδόσεις του στην εργασία και στην καθημερινότητά του. Τα άτομα με κατάθλιψη αισθάνονται απεγνωσμένα και απαισιόδοξα. Υποφέρουν από αρνητικές σκέψεις και αίσθημα κόπωσης, και κατηγορούν τον εαυτό τους που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση. Σταδιακά μπορεί να αποσύρονται από τις κοινωνικές δραστηριότητες, ενώ δεν είναι σπάνιο να έχουν αυτοκτονικές σκέψεις.

Τι προκαλεί την κατάθλιψη;
Δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση σε ό,τι αφορά την αιτία της κατάθλιψης, ωστόσο φαίνονται να εμπλέκονται τόσο βιολογικοί παράγοντες (πχ. κληρονομικότητα ή αλλαγές στην φυσιολογία του σώματος που προκαλούν μεταπτώσεις στην διάθεση), όσο και κοινωνικοί (πχ. απώλειες και άλλα σημαντικά γεγονότα στην ζωή των ατόμων). Πολλές φορές οι παράγοντες αυτοί δεν είναι τόσο εμφανείς και η κατάθλιψη μοιάζει «αιφνίδια» ή «ανεξήγητη».

Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται με διάφορους τρόπους. Όταν το άτομο λάβει βοήθεια, ψυχοθεραπευτική ή φαρμακευτική, η διάθεσή του θα αρχίσει να αλλάζει μέχρι και να ανακάμψει εντελώς. Πολλοί άνθρωποι ωστόσο, λόγω της απελπισίας και της παραίτησης που αισθάνονται, δεν αναζητούν βοήθεια. Είναι σημαντικό τα άτομα της οικογένειας και του περιβάλλοντος να είναι κοντά και να ενθαρρύνουν το άτομο με κατάθλιψη να δει κάποιον ειδικό. Η γνωσιακή-συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία βοηθά το άτομο να εντοπίσει τους παράγοντες που συμβάλουν στο πρόβλημα:
• Προσδιορίζουν τα προβλήματα ζωής που ενισχύουν την κατάθλιψη και διερευνούν πως μπορεί να επιλυθούν ή να βελτιωθούν στο μέλλον.
• Εντοπίζουν αρνητικά ή λανθασμένα μοτίβα σκέψης που ενισχύουν το αίσθημα απελπισίας και μοναξιάς.
• Διερευνούν άλλες δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές και τις αντικαθιστούν με πιο βοηθητικούς τρόπους.
• Ενθαρρύνουν το άτομο να ανακτήσει μια αίσθηση ελέγχου και ευχαρίστησης στην ζωή.

Η ψυχοθεραπεία μειώνει την πιθανότητα επανεμφάνισης της κατάθλιψης. Οι άνθρωποι μαθαίνουν να ενισχύουν τον εαυτό τους και να αποτρέπουν πιθανούς κινδύνους υποτροπής. Με τον καιρό ανακάμπτει η αισιοδοξία και η αυτοπεποίθησή τους.

Στην διαδικασία της θεραπείας είναι πολύ σημαντική η συμβολή του οικογενειακού περιβάλλοντος. Από νωρίς το άτομο διερευνά και σχηματίζει ένα «υποστηρικτικό δίκτυο» που αποτελείται από άτομα που μπορούν να ακούσουν, να συντροφεύσουν και να στηρίξουν το άτομο. Πολλή βοηθητική είναι η συμβουλευτική και η ψυχοεκπαίδευση των μελών της οικογένειας από κάποιον ειδικό, τόση για την στήριξη του ατόμου με κατάθλιψη, όσο και για την διαχείριση του θυμού, της μοναξιάς και άλλων αγωνιών που έχουν τα μέλη της οικογένειας. Για παράδειγμα, πολλοί γονείς αισθάνονται ένοχοι ή αβοήθητοι βλέποντας το παιδί τους να ταλαιπωρείται. Άλλες φορές, ο σύντροφος του ατόμου με κατάθλιψη μπορεί να αισθάνεται θυμό ή να μην ξέρει πώς να συμπεριφερθεί. Η συμβουλευτική στοχεύει στην βοήθεια και την στήριξη όλων των μελών ώστε να επικοινωνούν και να συνυπάρχουν καλύτερα.

Σε μερικές περιπτώσεις κατάθλιψης (ειδικά σε σοβαρά επεισόδια), είναι απαραίτητη η φαρμακευτική αγωγή προκειμένου να μειωθεί άμεσα η ένταση των συμπτωμάτων. Ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας με φαρμακευτική αγωγή είναι πολύ αποτελεσματικός. Ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να διερευνήσει την σοβαρότητα της κατάθλιψης και να προτείνει την καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση για το άτομο.