Αποσυνδετική Αμνησία: Τι είναι, ποια τα χαρακτηριστικά της και οι αιτίες της

Έχουμε αναφερθεί ξανά στις Αποσυνδετικές (διασχιστικές) διαταραχές, βασικό των οποίων είναι ο διαχωρισμός ή η αποσύνδεση των λειτουργιών της συνείδησης, της μνήμης, της ταυτότητας και της αντίληψης του περιβάλλοντος (Kaplan & Sadock’s, 2004).

Επιγραμματικά, οι διαταραχές που εντάσσονται στην κατηγορία των διαταραχών αυτών, είναι:

η Αποσυνδετική Διαταραχή Ταυτότητας (ή Πολλαπλής Προσωπικότητας),

η Αποσυνδετική Αμνησία, με την οποία θα ασχοληθούμε αυτή τη φορά,

η Ψυχογενής Αποσυνδετική Φυγή, και

η Διαταραχή Αποπροσωποποίησης (ή αποπραγματοποίησης), (δείτε περισσότερα εδώ: https://georgalakis.gr/gr/el/articles/diataraxi-apoprosopopoiisis-symptomata-kai-aities)

Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών (DSM –IV), η αποσύνδεση είναι μια άμυνα απέναντι στα ψυχικά τραύματα, αφενός βοηθά τους ασθενείς να αποστασιοποιηθούν από το τραύμα, όταν αυτό συμβαίνει, και αφετέρου καθυστερεί την ψυχική του διεργασία.

Η Αποσυνδετική Αμνησία, με παλαιότερο όρο την ψυχογενή αμνησία, χαρακτηρίζεται από μια απώλεια σημαντικών πληροφοριών (όπως π.χ. όνομα, οικογένεια, επάγγελμα) και γεγονότων. Οι πληροφορίες και τα γεγονότα αυτά, δεν μπορούν να δικαιολογήσουν το γεγονός ότι απλώς ξεχάστηκαν (όπως π.χ. όταν κάποιος δεν μπορεί να θυμηθεί κάποιες πληροφορίες επειδή ήταν αφηρημένος).

Κυρίαρχο στοιχείο της Αποσυνδετικής Αμνησίας, είναι η απώλεια μνήμης συνήθως πρόσφατων γεγονότων, η οποία δεν οφείλεται σε οργανικές δυσλειτουργίες (π.χ. εγκεφαλική κάκωση) ή σε φυσιολογικές δράσεις ουσιών (π.χ. φάρμακα, ναρκωτικά) και η οποία κρίνεται ως εξαιρετικά εκτεταμένη.

Η αμνησία συνήθως περιλαμβάνει και οφείλεται σε ένα ιδιαίτερα τραυματικό γεγονός (με κυριότερες αιτίες πολέμους, φυσικές καταστροφές, σεξουαλική κακοποίηση, απόπειρες αυτοκτονίας ή ανθρωποκτονίας). Λόγω του ανυπόφορου του γεγονότος, το άτομο αντιδρά χάνοντας αναμνήσεις του εαυτού του, οι οποίες μπορεί να έχουν μικρή ή μεγάλη έκταση.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν 5 σχήματα απώλειας μνήμης σε αυτή τη διαταραχή:

Συνηθέστερη μορφή είναι η περιγεγραμμένη (εντοπισμένη) αμνησία, η οποία χαρακτηρίζεται από αδυναμία ανάκλησης όλων των γεγονότων μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, που καλύπτει συνήθως όλη την τραυματική εμπειρία μέχρι και λίγες ημέρες έπειτα (π.χ. σε μια σεισμική καταστροφή που το άτομο χάνει όλη την οικογένειά του, δεν θυμάται τίποτα από το γεγονός μέχρι να περάσουν μερικές ημέρες).

Μια άλλη μορφή είναι η εκλεκτική αμνησία, όπου το άτομο ξεχνά ορισμένα, αλλά όχι όλα τα γεγονότα μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, διατηρώντας στη μνήμη του ορισμένα τμήματά της (π.χ. σε μια σεξουαλική κακοποίηση, το άτομο θυμάται το μέρος που συνέβη ή τη διαδρομή που διέφυγε αλλά όχι το πρόσωπο ή την ταυτότητα του δράστη).

Πιο σπάνιες μορφές, είναι η γενικευμένη αμνησία, όπου το άτομο ξεχνά τα πάντα σχετικά με τη ζωή του (πλήρης αδυναμία μνημονικής ανάκλησης), η συνεχής αμνησία, όπου το άτομο ξεχνά τα πάντα από μία στιγμή και έπειτα, μέχρι το παρόν, και η συστηματοποιημένη αμνησία, όπου το άτομο δεν μπορεί να ανακαλέσει πληροφορίες που ανήκουν σε μια συγκεκριμένη κατηγορία (π.χ. πληροφορίες σχετικά με την οικογενειακή του κατάσταση). Οι τρεις τελευταίες μορφές ενδέχεται να συσχετίζονται και με άλλες μορφές Αποσυνδετικής διαταραχής.

Η έναρξη και ο τερματισμός της αμνησίας αναφέρονται ως αιφνίδιες και τείνουν να υποχωρούν μέσα σε μερικές εβδομάδες ή μήνες και ειδικά εφόσον δεν είναι χρόνια, δεν απαιτείται συνήθως θεραπευτική επέμβαση.