Σωματόμορφη διαταραχή πόνου

Η ύπαρξη σωματικών συμπτωμάτων που υποδηλώνουν την ύπαρξη κάποιας σωματικής πάθησης και παράλληλα την ύπαρξη προσποιητών ή ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, χαρακτηρίζουν μία οικογένεια διαταραχών με κοινή ονομασία “σωματόμορφες διαταραχές”.

Μία από τις διαταραχές αυτές είναι η σωματόμορφη διαταραχή πόνου. Η διαταραχή πόνου χαρακτηρίζεται από επίμονη ενασχόληση με πόνο, ενώ δεν υφίσταται σωματική νόσος που να δικαιολογεί πόνο τέτοιας έντασης. Η ύπαρξη πόνου αποτελεί την κύρια κλινική εκδήλωση και είναι τέτοιας έντασης που χρήζει κλινικής προσοχής και επηρεάζει σε σηµαντικό βαθµό τη λειτουργικότητα του ατόµου.

Το άτομο πολλές φορές αδυνατεί να εργαστεί ή να εκπληρώσει τις ακαδημαϊκές του υποχρεώσεις, κάνει κατάχρηση φαρμάκων, έχει προβλήματα στις ερωτικές του σχέσεις και στον τρόπο ζωής γενικότερα. Ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το στρες και οι συγκρούσεις, μπορεί να συνδέονται στενά με την έναρξη, την ένταση, την επιδείνωση ή τη διατήρηση του πόνου. Τα συμπτώματα δεν παράγονται σκόπιμα ή ως αποτέλεσμα προσποίησης.

Τα άτομα με επαναλαμβανόμενα επεισόδια διαταραχής πόνου είναι πεπεισμένα ότι υπάρχει κάποιος ειδικός που θα τους βοηθήσει, και έτσι μπορεί να ξοδεύουν πολύ χρόνο και χρήμα στην αναζήτηση αυτή. Πολλές φορές περιορίζουν τις δραστηριότητες και απομονώνονται κοινωνικά, με αποτέλεσμα να εμφανίσουν επιπρόσθετα ψυχολογικά προβλήματα και μείωση της φυσικής τους αντοχής.

Η διαταραχή αυτή μπορεί να προσβάλλει οποιαδήποτε ηλικία αν και συνήθως αρχίζει μεταξύ 30 και 50 ετών. Οι γυναίκες δείχνουν να εμφανίζουν διάφορες καταστάσεις που προκαλούν πόνο πιο συχνά τους άντρες. Συχνά συνυπάρχουν συμπτώματα κατάθλιψης, αϋπνίες και σαν διαταραχή συνδέεται με την ομάδα αγχώδων διαταραχών. Η οξεία διαταραχή πόνου διαρκεί λιγότερο από έξι μήνες με χρόνια από 6 μήνες και πάνω.

Η συνήθης αντιµετωπίση των σωµατοποιητικών διαταραχών φαίνεται να γίνεται μέσω της Γνωσιακής – Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας και χαρακτηρίζεται από τη χρήση κάποιου περιεκτικού προγράµµατος διαχείρισης του στρες που µπορεί να περιλαµβάνει πλήρεις ιατρικές εξετάσεις, εκπαίδευση για τα ψυχολογικά και τα σωµατικά συµπτώµατα του στρες, εκπαίδευση στη χαλάρωση (Lidbeck, 2003), εκπαίδευση στην επίλυση προβληµάτων, εκπαίδευση στη διεκδικητική συµπεριφορά (Bleichhardt, Timmer, & Rief, 2004), προγραµµατισµό δραστηριοτήτων, εκπαίδευση στην υγιεινή του ύπνου και κάποιας µορφής γνωσιακή αναδόµηση (Allena et al., 2001).  Τέλος σηµασία δίνεται στο περιβάλλον του ατόµου και ιδίως σε άτοµα που µε τη συµπεριφορά τους µπορεί να ενισχύουν την ενασχόληση µε τα συµπτώµατα ή την έκφραση του πόνου.