Γνωσιακή – Συμπεριφορική θεραπεία της παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία σήμερα αποτελεί ένα μείζων πρόβλημα υγείας και κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αποτελεί μια “παγκόσμια επιδημία” που προκαλεί σοβαρή ανησυχία σε επίπεδο δημόσιας υγείας και συμβάλλει σε 2,6 εκ. θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο. Φαίνεται πως αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για μια σειρά σωματικών προβλημάτων, όπως η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, το εγκεφαλικό, η στεφανιαία νόσος, η υπνική άπνοια, η οστεοαρθρίτιδα, αναπνευστικά προβλήματα, καθώς και ο καρκίνος του ενδομητρίου, του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου. Το υψηλότερο βάρος σώματος συνδέεται επίσης με αυξημένη γενικότερα θνησιμότητα, ενώ ταυτόχρονα τα παχύσαρκα άτομα κάποτε αποτελούν αντικείμενο στιγματισμού και διακρίσεων.

Όμως οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας δεν περιορίζονται σε αυτό. Το παχύσαρκο άτομο έχει χαμηλά επίπεδα αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης, νιώθει ενοχικά και παρουσιάζει δυσκολίες στη συναισθηματική διαχείριση.

Η κατανάλωση φαγητού, απ’ την οποία αντλεί ανακούφιση και ηρεμία, αποτελεί μια μορφή εξαρτητικής συμπεριφοράς που οδηγεί το άτομο σ’ έναν φαύλο κύκλο. Ενώ το παχύσαρκο άτομο γνωρίζει ότι κακοποιεί τον εαυτό του και τον στιγματίζει, αδυνατεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση, βιώνοντας περισσότερο άγχος.

Το παχύσαρκο άτομο έχει διαμορφώσει δυσλειτουργικές ισορροπίες στην καθημερινότητά του αναφορικά με την πρόσληψη τροφής, συχνά φοβάται να διαταράξει τις γνώριμες συνθήκες ζωής του, γι’ αυτό χρειάζεται ώθηση για την αναζήτηση ψυχολογικής θεραπείας, που θα του επιτρέψουν να επιφέρει τις ριζικές αλλαγές στη ζωή του για την αντιμετώπιση του προβλήματος στην υγεία του.

Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία φαίνεται να έχει καλά αποτελέσματα, καθώς αποσκοπεί στην αλλαγή συμπεριφοράς του ατόμου περιλαμβάνοντας την αλλαγή των σχετικών με τη δίαιτα και τη φυσική δραστηριότητα συμπεριφορών με νέες συμπεριφορές, που προάγουν τον έλεγχο του βάρους.

Οι στρατηγικές της θεραπείας αυτής για την απώλεια και τη συντήρηση του βάρους περιλαμβάνουν:

α) την καταγραφή των σχετικών με τη δίαιτα και τη φυσική δραστηριότητα συμπεριφορών σε ένα ημερολόγιο
β) την αναγνώριση των υψηλού κινδύνου καταστάσεων (όπως την ύπαρξη υψηλής θερμιδικής αξίας τροφών στο σπίτι) και την αποφυγή τους
γ) την ανταμοιβή συγκεκριμένων συμπεριφορών, όπως την παράταση της σωματικής άσκησης ή την κατανάλωση μικρότερης ποσότητας συγκεκριμένης τροφής
δ) την αλλαγή των μη ρεαλιστικών στόχων και των λανθασμένων πεποιθήσεων πάνω στην απώλεια του βάρους και την εικόνα του σώματος, και
ε) την ανάπτυξη ενός δικτύου κοινωνικής υποστήριξης (οικογένεια, φίλοι ή συνάδελφοι) ή τη συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης που θα ενισχύουν την απώλεια βάρους με έναν θετικό και αποτελεσματικό τρόπο.

Η μείωση του βάρους συνδέεται με τη μείωση της δυσαρέσκειας με το σώμα, την αύξηση της αυτοπεποίθησης και τη βελτίωση της διαπροσωπικής λειτουργικότητας.

Λόγω της δυσκολίας διατήρησης του βάρους των ασθενών μετά την απώλεια αυτού, δημιουργήθηκε η ανάγκη για μια γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση στην κατανόηση και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, μια προσέγγιση η οποία δεν θα αλλάξει μόνο τις συμπεριφορές τις σχετικές με την πρόσληψη τροφής, αλλά και τον τρόπο που θα έπρεπε κάποιος να σκέφτεται, όχι μόνο για να μπορέσει να χάσει βάρος, αλλά και –το πιο σημαντικό- για να διατηρήσει το νέο του, χαμηλότερο βάρος (Cooper & Fairburn, 2007).