Συναισθηματική Νοημοσύνη

Καθημερινά, ερχόμαστε αντιμέτωποι με στρεσογόνα οικονομικά προβλήματα, επαγγελματικές και διαπροσωπικές δυσκολίες και πολλές ακόμα δυσάρεστες καταστάσεις. Λόγω της αδυναμίας μας να αναγνωρίσουμε αυτό το άγχος και της προσπάθειας μας να το καταπιέσουμε, το στρες αυτό εκδηλώνεται σε κρίσεις πανικού, ψυχοσωματικές ασθένειες, νευρικότητα και διαπροσωπικές συγκρούσεις. Η αδυναμία αυτή αφορά δεξιότητες Συναισθηματικής  Νοημοσύνης  που μας βοηθούν να αναγνωρίσουμε εγκαίρως και να διαχειριζόμαστε σωστά τα αρνητικά συναισθήματα.

Ο όρος συναισθηματική νοημοσύνη εισήχθη από τους ερευνητές Peter Salavoy και John Mayer για να περιγράψει την ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του ίδιου και των άλλων. Πρόκειται για την δυνατότητα να συνειδητοποιούμε ποιά συναισθήματα επηρεάζουν την συμπεριφορά μας (αρνητικά ή θετικά) και πως μπορούμε να τα ξεπεράσουμε ειδικά όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση έντονης πίεσης.

Κάποια από τα βασικότερα συναισθήματα είναι ο θυμός, η θλίψη, η ντροπή, ο φόβος, η απόλαυση, η αγάπη, η έκπληξη και η αποστροφή. Άτομα με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα αυτά και την έντασή τους κάθε φορά που προκύπτουν. Επίσης έχει βρεθεί ότι τα άτομα αυτά έχουν καλύτερες επιδόσεις σε γνωστικές δοκιμασίες και μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τα αισθήματα απόγνωσης και εκνευρισμού όταν είναι αντιμέτωπα με πολύ δύσκολες δοκιμασίες.

Ο Goleman  στο βιβλίο του για την συναισθηματική νοημοσύνη (1998) προτείνει πέντε συναισθηματικές δεξιότητες:

• Αυτοεπίγνωση : επίγνωση και αυτοαξιολόγηση των συναισθημάτων μας
• Αυτοέλεγχο: αυτορύθμιση και προσαρμοστικότητα.
• Κίνητρα συμπεριφοράς: δέσμευση και αισιοδοξία για την επίτευξη των στόχων.
• Ενσυναίσθηση: η ικανότητα κατανόησης των άλλων και σωστή αντιμετώπιση της διαφορετικότητας.
• Κοινωνικές δεξιότητες: επικοινωνιακές δεξιότητες στις διαπροσωπικές σχέσεις, χειρισμός διαφωνιών, ομαδικότητα.

Ακόμα, οι Bradberry & Greaves στο  βιβλίο τους “Συναισθηματική  Νοημοσύνη:  Το απλό βιβλίο”(2006) τονίζουν ότι η Συναισθηματική Νοημοσύνη καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε, διαχειριζόμαστε την πολυπλοκότητα των διαπροσωπικών μας σχέσεων και παίρνουμε προσωπικές αποφάσεις με θετική έκβαση.

Πως μπορούμε να βελτιώσουμε την Συναισθηματική μας Νοημοσύνη;

Οι συναισθηματικές δεξιότητες μπορούν να αναπτυχθούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Αρχικά, η Συναισθηματική  Νοημοσύνη διαμορφώνεται στα πρώτα στάδια της ζωής μας και συνεχίζει να εξελίσσεται κατά τη σχολική ηλικία και την ενήλικη ζωή. Το κοινωνικό περιβάλλον είναι καθοριστικός παράγοντας στην ικανότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων και, βάσει αυτών, ερμηνείας των συμπεριφορών μας.

Είναι λοιπόν σημαντικό να μάθουμε:

• να κατονομάζουμε τα συναισθήματά μας και να τα διαχωρίζουμε από τις σκέψεις που κάνουμε,
• να ερμηνεύουμε και να αποδεχόμαστε τα συναισθήματά μας,
• να εντοπίζουμε τις σκέψεις ή συνθήκες που πυροδοτούν αρνητικά συναισθήματα προκειμένου να τις αλλάξουμε,
• να εξωτερικεύουμε τα συναισθήματά μας,
• να “ακούμε” με σεβασμό και αποδοχή τα συναισθήματα των άλλων,
• να προσαρμοζόμαστε στις πιθανές δυσάρεστες καταστάσεις και να βρίσκουμε τρόπο να διαχειριστούμε τις δυσκολίες,
• να αναγνωρίζουμε τον δικό μας ρόλο και ευθύνη για κάθε συναίσθημα.