H μεγάλη έρευνα του Harvard για την ευτυχία

Το 1938 ερευνητές του τμήματος ψυχιατρικής της Ιατρικής σχολής του Harvard ξεκίνησαν έρευνα παρακολουθώντας τις ζωές 724 ανδρών για 75 χρόνια. Μελετώντας παράγοντες όπως οι επιδράσεις του B’ Παγκοσμίου Πολέμου, το ψυχικό τραύμα, οι διαπροσωπικές σχέσεις, η χρήση ουσιών, η παιδική ηλικία κ.α., κατέληξαν στα συστατικά που οδηγούν στην ευτυχία.

Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι άλλες φορές αναμενόμενα κι άλλες μας εκπλήσσουν. Βασικότερος παράγοντας αναδείχθηκε η αγάπη και η ποιότητα των σχέσεων. Σύμφωνα με τον George Vaillant, καθηγητή ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο και υπεύθυνο της έρευνας, ‘‘Ευτυχία είναι αγάπη. Τελεία.’’. Οι σχέσεις που κάνουμε με τους ανθρώπους -από τον δεσμό με τη μητέρα κατά τη βρεφική ηλικία μέχρι τις σχέσεις της ενήλικης ζωής- είναι καθοριστικές για την ευτυχία μας. Μάλιστα, σύμφωνα με την έρευνα, η καλή μητρική σχέση κατά την παιδική ηλικία συσχετίστηκε με λιγότερες πιθανότητες ανάπτυξης άνοιας και περισσότερες πιθανότητες επαγγελματικής επιτυχίας στην μετέπειτα ζωή. Βέβαια, το να ασχολούμαστε με ένα επάγγελμα που μας ενδιαφέρει ουσιαστικά είναι πιο σημαντικό από τις παραδοσιακές επαγγελματικές επιτυχίες που καθορίζει η κοινωνία. Όπως λέει ο G. Vaillant, ‘‘στα πλαίσια επιτευγμάτων, το μόνο που μετράει είναι να είμαστε ικανοποιημένοι στην δουλειά μας’’.

Ανάμεσα σε άλλα αποτελέσματα, η κατάχρηση αλκοόλ συσχετίστηκε με ανάπτυξη κατάθλιψης, ενώ έπαιξε σημαντικό ρόλο στο διαζύγιο για το 57% των διαζευγμένων συμμετεχόντων. Αντίθετα η ικανότητα επικοινωνίας στο ζεύγος και διαχείρισης των προκλήσεων (πχ. οικονομικά ή προβλήματα υγείας) είναι αυτό που κρατά τα ζευγάρια ευτυχισμένα. Σύμφωνα με τον Robert Waldinger, ψυχίατρο και διευθυντή της έρευνας, ‘‘ο κύριος στόχος για τα νεαρά ζευγάρια είναι η διαχείριση των συγκρούσεων και για τα μεγαλύτερα ζευγάρια η αμοιβαία υποστήριξη. Το να έχουμε έναν καλό γάμο μας προστατεύει από τις επιπτώσεις του πόνου και της αναπηρίας’’.

Αυτό που τελικά αναδεικνύεται ως σημαντικό για την ευτυχία μας είναι η ικανότητα προσαρμογής στις προκλήσεις της ζωής. Αν και, όπως αναφέραμε, οι πρώιμες εμπειρίες είναι σημαντικός παράγοντας, οι ερευνητές περνούν ένα μήνυμα αισιοδοξίας τονίζοντας ότι μπορούμε να γίνουμε ευτυχισμένοι ανά πάσα στιγμή στη ζωή μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένας από τους συμμετέχοντες ο οποίος πριν την έρευνα είχε κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, ενώ στο τέλος ήταν από τους πιο ευτυχισμένους συμμετέχοντες! Σύμφωνα με τον G. Vaillant, ‘‘πέρασε την ζωή του αναζητώντας την αγάπη’’.

Τελικά, με την εύρεση των κατάλληλων μηχανισμών αντιμετώπισης και διαχείρισης των καταστάσεων μπορούμε να μετατρέψουμε τα δυσάρεστα βιώματα σε μαθήματα ζωής.