Επιδράσεις του στρες στον οργανισμό

Το άγχος επηρεάζει όλα τα συστήματα του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του μυοσκελετικού, του αναπνευστικού, του καρδιαγγειακού, του ενδοκρινικού, του γαστρεντερικού, του νευρικού και του αναπαραγωγικού συστήματος.

Το σώμα μας είναι καλά εξοπλισμένο για να χειρίζεται το στρες σε μικρές δόσεις, αλλά όταν αυτό το στρες γίνεται μακροχρόνιο ή χρόνιο, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στο σώμα σας.

 Μυοσκελετικό σύστημα

Όταν το σώμα είναι πιεσμένο, οι μύες τεντώνονται. Η μυϊκή ένταση είναι σχεδόν μια αντανακλαστική αντίδραση στο στρες – ο τρόπος του σώματος να προστατεύεται από τραυματισμούς και πόνο.

Με το ξαφνικό στρες, οι μύες τεντώνονται με τη μία και στη συνέχεια απελευθερώνουν την έντασή τους όταν περάσει το άγχος. Όταν οι μύες είναι τεντωμένοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αυτό μπορεί να προκαλέσει άλλες αντιδράσεις του σώματος και ακόμη και να προάγει διαταραχές που σχετίζονται με το στρες.

Οι τεχνικές χαλάρωσης και άλλες δραστηριότητες και θεραπείες που ανακουφίζουν από το άγχος έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν αποτελεσματικά την ένταση των μυών, μειώνουν τη συχνότητα εμφάνισης ορισμένων διαταραχών που σχετίζονται με το στρες, όπως ο πονοκέφαλος και αυξάνουν την αίσθηση ευεξίας. Για όσους αναπτύσσουν καταστάσεις χρόνιου πόνου, οι δραστηριότητες ανακούφισης από το στρες έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνουν τη διάθεση και την καθημερινή λειτουργία.

Αναπνευστικό σύστημα

Το άγχος και τα έντονα συναισθήματα μπορεί να εμφανιστούν με αναπνευστικά συμπτώματα, όπως δύσπνοια και γρήγορη αναπνοή, καθώς ο αεραγωγός μεταξύ της μύτης και των πνευμόνων συστέλλεται. Για άτομα χωρίς αναπνευστική νόσο, αυτό γενικά δεν είναι πρόβλημα, καθώς το σώμα μπορεί να διαχειριστεί την πρόσθετη εργασία για να αναπνέει άνετα, αλλά οι ψυχολογικοί στρεσογόνοι παράγοντες μπορούν να επιδεινώσουν τα αναπνευστικά προβλήματα σε άτομα με προϋπάρχουσες αναπνευστικές ασθένειες όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.Η ανάπτυξη χαλάρωσης, αναπνοής και άλλων γνωστικών συμπεριφορικών στρατηγικών μπορεί να βοηθήσει.

 Καρδιαγγειακό σύστημα

Το οξύ στρες – στρες που είναι στιγμιαίο ή βραχυπρόθεσμο, όπως η τήρηση προθεσμιών, το να μείνεις κολλημένος στην κίνηση ή να πατήσεις ξαφνικά φρένα για να αποφύγεις ένα ατύχημα – προκαλεί αύξηση του καρδιακού παλμού και ισχυρότερες συσπάσεις του καρδιακού μυός, με τις ορμόνες του στρες- αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη και κορτιζόλη—ενεργούν ως αγγελιοφόροι για αυτές τις επιδράσεις.

Επιπλέον, τα αιμοφόρα αγγεία που κατευθύνουν το αίμα στους μεγάλους μύες και την καρδιά διαστέλλονται, αυξάνοντας έτσι την ποσότητα του αίματος που αντλείται σε αυτά τα μέρη του σώματος και αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση. Αυτό είναι επίσης γνωστό ως η απάντηση μάχης ή φυγής. Μόλις περάσει το οξύ επεισόδιο στρες, το σώμα επιστρέφει στην κανονική του κατάσταση.

Το χρόνιο στρες, ή ένα συνεχές στρες που βιώνεται για παρατεταμένη χρονική περίοδο, μπορεί να συμβάλει σε μακροχρόνια προβλήματα για την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία. Η συνεχής αύξηση του καρδιακού ρυθμού και τα αυξημένα επίπεδα των ορμονών του στρες και της αρτηριακής πίεσης μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά το σώμα. Αυτό το μακροχρόνιο συνεχές στρες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για υπέρταση, καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό.

Γαστρεντερικό σύστημα

Το άγχος σχετίζεται με αλλαγές στα βακτήρια του εντέρου που με τη σειρά τους μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση. Έτσι, τα νεύρα και τα βακτήρια του εντέρου επηρεάζουν έντονα τον εγκέφαλο και το αντίστροφο.

Το άγχος μπορεί να κάνει τον εντερικό φραγμό πιο αδύναμο και να επιτρέψει στα βακτήρια του εντέρου να εισέλθουν στο σώμα.Το άγχος επηρεάζει ιδιαίτερα τα άτομα με χρόνιες διαταραχές του εντέρου, όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου ή το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα νεύρα του εντέρου είναι πιο ευαίσθητα, αλλαγές στη μικροχλωρίδα του εντέρου, αλλαγές στο πόσο γρήγορα μετακινείται η τροφή μέσα από το έντερο ή/και αλλαγές στις ανοσολογικές αποκρίσεις του εντέρου.

Αναπαραγωγικό σύστημα

Όταν το στρες επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα, το σώμα μπορεί να γίνει ευάλωτο σε λοιμώξεις. Στην ανδρική ανατομία, οι λοιμώξεις στους όρχεις, τον προστάτη αδένα και την ουρήθρα, μπορούν να επηρεάσουν τη φυσιολογική ανδρική αναπαραγωγική λειτουργία.

Το άγχος μπορεί να επηρεάσει την έμμηνο ρύση μεταξύ των εφήβων κοριτσιών και των γυναικών με απουσίες ή ακανόνιστες εμμηνορροϊκούς κύκλους, πιο επώδυνες περιόδους και αλλαγές στη διάρκεια των κύκλων, ενώ μπορεί να επηρεάσει αρνητικά επίσης την ικανότητα της γυναίκας να συλλάβει, την υγεία της εγκυμοσύνης της και την προσαρμογή της μετά τον τοκετό.

 

Αντιμετώπιση

Η μείωση των επιπέδων άγχους όχι μόνο μπορεί να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα αυτή τη στιγμή, αλλά μπορεί επίσης να προστατεύσει την υγεία σας μακροπρόθεσμα.

Στρατηγικές για τη μείωση του στρες περιλαμβάνουν:

• Προσδιορίστε τι προκαλεί άγχος.

Παρακολουθήστε την κατάσταση του μυαλού σας όλη την ημέρα. Εάν νιώθετε άγχος, γράψτε την αιτία, τις σκέψεις σας και τη διάθεσή σας. Μόλις μάθετε τι σας ενοχλεί, αναπτύξτε ένα σχέδιο για να το αντιμετωπίσετε.

• Χτίστε δυνατές σχέσεις. Οι σχέσεις μπορεί να είναι πηγή άγχους. Απευθυνθείτε σε μέλη της οικογένειας ή στενούς φίλους και ενημερώστε τους ότι περνάτε δύσκολες στιγμές.
• Φύγετε όταν είστε θυμωμένοι.  Το περπάτημα ή άλλες σωματικές δραστηριότητες μπορούν να σας βοηθήσουν να απαλλαγείτε από τον θυμό. Επιπλέον, η άσκηση αυξάνει την παραγωγή ενδορφινών, του φυσικού ενισχυτικού της διάθεσης του σώματός σας. Δεσμευτείτε για έναν καθημερινό περίπατο ή άλλη μορφή άσκησης—ένα μικρό βήμα που μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στη μείωση των επιπέδων στρες.

• Ξεκουράστε το μυαλό σας. Σύμφωνα με την έρευνα του APA το 2012 για το άγχος στην Αμερική , το άγχος κρατά πάνω από το 40% των ενηλίκων ξύπνιοι τη νύχτα. Για να διασφαλίσετε ότι λαμβάνετε τις συνιστώμενες επτά ή οκτώ ώρες κλεισίματος των ματιών, μειώστε την καφεΐνη, αφαιρέστε από την κρεβατοκάμαρά σας τυχόν περισπασμούς όπως τηλεόραση ή υπολογιστές και πηγαίνετε για ύπνο την ίδια ώρα κάθε βράδυ. Η έρευνα δείχνει ότι δραστηριότητες όπως η γιόγκα και οι ασκήσεις χαλάρωσης όχι μόνο βοηθούν στη μείωση του στρες, αλλά και ενισχύουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.

 

(American Psychological Association 2018)