Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα

Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία αναπτύχθηκε από τον ψυχίατρο Aaron T. Beck, την δεκαετία του ‘60. Βασίζεται στην θεωρία ότι η συμπεριφορά ενός ατόμου καθορίζεται από τον τρόπο σκέψης του σχετικά με τον εαυτό του και το ρόλο του στον κόσμο. Άλλωστε και ο αρχαίος φιλόσοφος Επίκτητος υποστήριζε ότι δεν είναι τα γεγονότα αυτά καθαυτά που ταράσσουν τους ανθρώπους, αλλά η ιδέα των ανθρώπων για τα γεγονότα. Οι θεραπευόμενοι μαθαίνουν, λοιπόν, ότι δεν είναι το γεγονός που τους κάνει να αισθάνονται άσχημα, αλλά οι σκέψεις τους για το συγκεκριμένο γεγονός, οπότε και αλλάζοντας τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται, αλλάζει και ο τρόπος που αισθάνονται.

Αναλύοντας περαιτέρω αυτή την συλλογιστική, η δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά του ατόμου οφείλεται σε βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε σφάλματα της σκέψης. Όταν υπάρξει κάποιο γεγονός, το άτομο εμπλέκεται σε έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος περιλαμβάνει την Αυτόματη Σκέψη – το Συναίσθημα – τις Σωματικές αντιδράσεις – την Συμπεριφορά. Σε πρώτο στάδιο, το άτομο μαθαίνει να αναγνωρίζει αυτές τις λανθασμένες σκέψεις που περνάνε αυτόματα από το μυαλό του (αυτόματες σκέψεις) και τις γνωσιακές διαστρεβλώσεις που μπορεί να εμπεριέχονται σε αυτές, για παράδειγμα, το άσπρο – μαύρο, η καταστροφοποίηση κ.λπ.

Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία χρησιμοποιεί μια πληθώρα τεχνικών, τις οποίες ο θεραπευόμενος έχει στην διάθεσή του, προκειμένου να τροποποιήσει την συμπεριφορά του και το συναίσθημά του

Σε δεύτερο στάδιο, το άτομο μαθαίνει να «αμφισβητεί» το περιεχόμενο των αυτόματων σκέψεων. Έτσι, ο φαύλος κύκλος διακόπτεται και η συμπεριφορά, το συναίσθημα και οι σωματικές αντιδράσεις τροποποιούνται. Το άτομο λοιπόν, ανακουφίζεται άμεσα από τα συμπτώματά του. Η θεραπεία, επιπρόσθετα, στοχεύει και στην αναγνώριση και τροποποίηση των βαθύτερων πεποιθήσεων του ατόμου, τα οποία, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, οδηγούν σε αρνητικές αυτόματες σκέψεις.

Η θεραπεία τον εφοδιάζει με εργαλεία, προκειμένου να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις που ενδέχεται να τον δυσκολέψουν. Ας μην ξεχνάμε την παροιμία: «Δεν θα σου δώσω το ψάρι που θα φας, θα σε μάθω όμως να ψαρεύεις». Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο θεραπευόμενος συμμετέχει ενεργά στην θεραπευτική διαδικασία και αναλαμβάνει να εφαρμόσει «εκεί έξω», τα εργαλεία που κατακτά μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο.

Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία είναι δομημένη και βραχυπρόθεσμη και συνήθως διαρκεί 15 – 20 συνεδρίες (12 εβδομάδες). Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, έχει εφαρμοσθεί με την μεγαλύτερη επιτυχία στην κατάθλιψη και τις αγχώδεις διαταραχές (κρίση πανικού, φοβίες, αγοραφοβία, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, αγχώδεις εκδηλώσεις), αλλά και ως βοηθητική θεραπεία για την αντιμετώπιση της κατάχρησης ουσιών και για την βελτίωση της συμμόρφωσης με την φαρμακευτική αγωγή.

Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα

Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία αναπτύχθηκε από τον ψυχίατρο Aaron T. Beck, την δεκαετία του ‘60. Βασίζεται στην θεωρία ότι η συμπεριφορά ενός ατόμου καθορίζεται από τον τρόπο σκέψης του σχετικά με τον εαυτό του και το ρόλο του στον κόσμο. Άλλωστε και ο αρχαίος φιλόσοφος Επίκτητος υποστήριζε ότι δεν είναι τα γεγονότα αυτά καθαυτά που ταράσσουν τους ανθρώπους, αλλά η ιδέα των ανθρώπων για τα γεγονότα. Οι θεραπευόμενοι μαθαίνουν, λοιπόν, ότι δεν είναι το γεγονός που τους κάνει να αισθάνονται άσχημα, αλλά οι σκέψεις τους για το συγκεκριμένο γεγονός, οπότε και αλλάζοντας τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται, αλλάζει και ο τρόπος που αισθάνονται.

Αναλύοντας περαιτέρω αυτή την συλλογιστική, η δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά του ατόμου οφείλεται σε βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε σφάλματα της σκέψης. Όταν υπάρξει κάποιο γεγονός, το άτομο εμπλέκεται σε έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος περιλαμβάνει την Αυτόματη Σκέψη – το Συναίσθημα – τις Σωματικές αντιδράσεις – την Συμπεριφορά. Σε πρώτο στάδιο, το άτομο μαθαίνει να αναγνωρίζει αυτές τις λανθασμένες σκέψεις που περνάνε αυτόματα από το μυαλό του (αυτόματες σκέψεις) και τις γνωσιακές διαστρεβλώσεις που μπορεί να εμπεριέχονται σε αυτές, για παράδειγμα, το άσπρο – μαύρο, η καταστροφοποίηση κ.λπ.

Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία χρησιμοποιεί μια πληθώρα τεχνικών, τις οποίες ο θεραπευόμενος έχει στην διάθεσή του, προκειμένου να τροποποιήσει την συμπεριφορά του και το συναίσθημά του

Σε δεύτερο στάδιο, το άτομο μαθαίνει να «αμφισβητεί» το περιεχόμενο των αυτόματων σκέψεων. Έτσι, ο φαύλος κύκλος διακόπτεται και η συμπεριφορά, το συναίσθημα και οι σωματικές αντιδράσεις τροποποιούνται. Το άτομο λοιπόν, ανακουφίζεται άμεσα από τα συμπτώματά του. Η θεραπεία, επιπρόσθετα, στοχεύει και στην αναγνώριση και τροποποίηση των βαθύτερων πεποιθήσεων του ατόμου, τα οποία, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, οδηγούν σε αρνητικές αυτόματες σκέψεις.

Η θεραπεία τον εφοδιάζει με εργαλεία, προκειμένου να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις που ενδέχεται να τον δυσκολέψουν. Ας μην ξεχνάμε την παροιμία: «Δεν θα σου δώσω το ψάρι που θα φας, θα σε μάθω όμως να ψαρεύεις». Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο θεραπευόμενος συμμετέχει ενεργά στην θεραπευτική διαδικασία και αναλαμβάνει να εφαρμόσει «εκεί έξω», τα εργαλεία που κατακτά μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο.

Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία είναι δομημένη και βραχυπρόθεσμη και συνήθως διαρκεί 15 – 20 συνεδρίες (12 εβδομάδες). Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, έχει εφαρμοσθεί με την μεγαλύτερη επιτυχία στην κατάθλιψη και τις αγχώδεις διαταραχές (κρίση πανικού, φοβίες, αγοραφοβία, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, αγχώδεις εκδηλώσεις), αλλά και ως βοηθητική θεραπεία για την αντιμετώπιση της κατάχρησης ουσιών και για την βελτίωση της συμμόρφωσης με την φαρμακευτική αγωγή.