21/09/2018

Διαχείριση θυμού

Ο θυμός είναι φυσική αντίδραση στις αντιλαμβανόμενες απειλές. Σχετίζεται με εχθρικές σκέψεις (πχ. ‘με αδικούν, με μειώνουν’), σωματικές αντιδράσεις (πχ. ένταση μυών, αύξηση καρδιακών παλμών και αρτηριακής πίεσης)  και συχνά επιθετικές συμπεριφορές (πχ. λεκτικοί διαπληκτισμοί, σωματική βία). Συνήθως πυροδοτούν τον θυμό μας ποικίλες περιστάσεις που μας κάνουν να χάσουμε την υπομονή μας ή να νιώσουμε ότι αδικούμαστε ή απειλούμαστε αλλά και αναμνήσεις αντίστοιχων περιστατικών. Ο θυμός δεν είναι απαραίτητα ‘αρνητικό’ συναίσθημα, όταν μας επιτρέπει να θέσουμε τα όριά μας και να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας ή μας κινητοποιεί να δράσουμε για κάτι θετικό. Ωστόσο, όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε με υγιή τρόπο τον θυμό μας χρειάζεται προσοχή.

Όταν θυμώνουμε, ενεργοποιούνται μηχανισμοί του αυτόνομου νευρικού συστήματος και γίνονται ορμονικές και νευροχημικές εκκρίσεις, προκαλώντας αύξηση των καρδιαγγειακών αντιδράσεων, μυϊκής έντασης, αναπνοής και εφίδρωσης. Η επιμονή του θυμού επιτείνει τις διεργασίες αυτές επηρεάζοντας άλλα σωματικά συστήματα όπως το καρδιακό, το ανοσοποιητικό, το πεπτικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο θυμός ευθύνεται για πολλές δυσάρεστες παθήσεις όπως υπέρταση, εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακά νοσήματα, έλκη στομάχου αλλά και για περιπτώσεις αύξησης κινδύνου για μερικούς τύπους καρκίνου.

Πώς να διαχειριστείτε τον θυμό σας;

Όταν θυμώνουμε, επιλέγουμε να διαχειριστούμε τον θυμό μας μέσω της έκφρασης, της καταστολής ή της ηρεμίας. Έκφραση μπορεί να αποτελέσει μια ρητή και ψύχραιμη δήλωση, αλλά και ένα βίαιο ξέσπασμα. Η καταστολή αφορά μια προσπάθεια να καταπιέσουμε τον θυμό μας ή να τον μετατρέψουμε σε μια εποικοδομητική συμπεριφορά, κινδυνεύοντας όμως να στρέψουμε τον θυμό στον εαυτό μας ή να τον εκφράζουμε μέσω παθητικής επιθετικότητας. Η ηρεμία έγκειται στην ικανότητα ελέγχου των εσωτερικών και εξωτερικών αντιδράσεων επιτρέποντας στον εαυτό μας να ηρεμήσει και στα συναισθήματα να υποχωρήσουν.

Οι εξάρσεις θυμού συνήθως σχετίζονται με γνωστικές στρεβλώσεις, όπως υπερεκτιμήσεις της σημαντικότητας της κατάστασης ή λανθασμένες εκτιμήσεις των ικανοτήτων μας. Είναι βασικό να καταλάβουμε τη σημασία που δίνουμε σε κάθε δυσάρεστη κατάσταση, καθώς συχνά αφήνουμε να μας επηρεάσουν καταστάσεις που δεν αξίζουν τόσο το θυμό μας. Αυτό διαφέρει ανάλογα με το ποιος μας θυμώνει (είναι ο άγνωστος σε μας οδηγός ταξί που μας χρέωσε παραπάνω ή κάποιο συγγενικό πρόσωπο ή φίλος;) και τον έλεγχο που έχουμε πάνω σε μια περίσταση.

Καταρχήν, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε μερικές καταστάσεις, όπως η καθυστέρηση του φαγητού σε ένα εστιατόριο, ως απλά δυσάρεστες και όχι καταστροφικές και να αξιολογήσουμε κατά πόσο αξίζει να επηρεάζουν τόσο αρνητικά τη διάθεσή μας. Ακόμα, πρέπει να διαχωρίσουμε τις καταστάσεις που μπορούμε να ελέγξουμε από αυτές που είναι πέραν των δυνατοτήτων μας. Για παράδειγμα, την επόμενη φορά που θα χρησιμοποιήσετε ταξί, μπορείτε να πείτε από την αρχή στον οδηγό τον δρόμο που προτιμάτε, για να αποφύγετε τυχόν διαπληκτισμούς. Ωστόσο, υπάρχουν άλλες καταστάσεις, όπως η καθυστέρηση μιας πτήσης, στις οποίες δεν μπορείτε να κάνετε πολλά, παρά να τις αποδεχτείτε και να αξιοποιήσετε τον χρόνο αναμονής κάνοντας κάτι ευχάριστο.

Όταν ο θυμός μας αφορά άτομα πιο οικεία σε μας, τα πράγματα γίνονται περισσότερο πολύπλοκα. Συχνά, στην προσπάθειά μας να ‘νικήσουμε’ σε μια λογομαχία, μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο κατηγοριών και απόδοσης ευθυνών που πολύ εύκολα μετατοπίζονται από το αρχικό ζήτημα. Αντίστοιχα, ο ‘‘αντίμαχος’’, όταν νιώθει ότι απειλείται προβαίνει σε αντίστοιχες δηλώσεις επιτείνοντας τον κύκλο. Σύντομα, η επιχειρηματολογία και των δύο μερών, στοχεύει στην προσβολή του άλλου και την αυτό-προστασία, παρά στην λύση του αρχικού ζητήματος. Στο τέλος, καταλήγουμε σε υπεργενικευμένες και πολωμένες ιδέες του τύπου ‘‘δεν μπορεί να με καταλάβει’’, ‘‘όλο με αδικεί’’, ‘‘δεν είναι πραγματικός μου φίλος’’ κα. Κάποιες φορές, λοιπόν, είναι καλύτερο να παίρνουμε τον χρόνο μας για να ηρεμήσουμε προτού ξεσπάσουμε σε ατελέσφορους τσακωμούς που είναι πιο πιθανό να επιτείνουν το θυμό μας. Μπορούμε να δούμε κάθε αρνητική κατάσταση ως δυσάρεστη μεν, αλλά και ως μια αφορμή να μάθουμε νέους τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Αποφεύγετε γενικεύσεις και αυθαίρετα συμπεράσματα για τη συμπεριφορά των άλλων και προσπαθήστε να βρείτε πιθανούς τρόπους να εξηγήσετε με ηρεμία και κατανοητά αυτό που θέλετε να πείτε. Είναι σημαντικό να σκεφτείτε πριν μιλήσετε, αντί να πείτε πάνω στο θυμό σας κάτι που αργότερα θα μετανιώσετε. Έτσι, μπορείτε να κάνετε ένα διάλειμμα και να πάτε ένα περίπατο, να ακούσετε μουσική ή να κάνετε κάποιο άλλο χόμπι. Πολλοί επιλέγουν να κάνουν διαλογισμό και διάφορες ασκήσεις αναπνοής. Στόχος σε αυτή την περίπτωση, δεν είναι η αποφυγή, αλλά η εκτόνωση της έντασης προκειμένου να γυρίσετε προετοιμασμένοι και να διαχειριστείτε με ηρεμία την κατάσταση. Η φυσική άσκηση, άλλωστε, συμβάλει στη μείωση του στρες και την έκκριση ενδορφινών που ανεβάζουν τη διάθεση.

Μόνο όταν αισθάνεστε έτοιμοι να μιλήσετε με ψυχραιμία, μη διστάσετε να εκφράσετε λεκτικά τον θυμό σας. Στόχος είναι η δημιουργική έκφραση, με τη δήλωση των ανησυχιών και αναγκών σας ευθέως, χωρίς να προσπαθείτε να πληγώσετε ή να ελέγξετε τους άλλους. Όταν εκφράζεστε, αποφύγετε να ασκείτε κριτική μιλώντας συνεχώς στο β’ πρόσωπο, αλλά φροντίστε να πείτε πώς εσείς βιώσατε την ‘ενοχλητική’ συμπεριφορά. Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητο εργαλείο είναι η ικανότητα να συγχωρούμε. Πάντα θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και διαφωνίες, αφού θα ήταν αδύνατο να μας συμπεριφέρονται όλοι ακριβώς όπως θα θέλαμε. Πρέπει όμως να μπορούμε να το αποδεχτούμε και να μην συσσωρεύουμε μέσα μας θυμό και εχθρικότητα. Το χιούμορ -και όχι ο σαρκασμός- λειτουργεί καταλυτικά στην αποφόρτιση εντάσεων και την αποφυγή τσακωμών.

Η σωστή διαχείριση του θυμού αποτελεί πρόκληση που όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά. Είναι λοιπόν απόλυτα λογικό να χρειαστούμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού όταν αισθανόμαστε ότι ο θυμός μας είναι ανεξέλεγκτος και επηρεάζει αρνητικά την κοινωνική και επαγγελματική μας λειτουργικότητα. Αν αισθάνεστε ότι έχετε χάσει την υπομονή σας, ότι εμπλέκεστε συνεχώς σε καυγάδες ή έχετε συχνές εκρήξεις θυμού, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό.

1 Likes

Ο θυμός είναι φυσική αντίδραση στις αντιλαμβανόμενες απειλές. Σχετίζεται με εχθρικές σκέψεις (πχ. ‘με αδικούν, με μειώνουν’), σωματικές αντιδράσεις (πχ. ένταση μυών, αύξηση καρδιακών παλμών και αρτηριακής πίεσης)  και συχνά επιθετικές συμπεριφορές (πχ. λεκτικοί διαπληκτισμοί, σωματική βία). Συνήθως πυροδοτούν τον θυμό μας ποικίλες περιστάσεις που μας κάνουν να χάσουμε την υπομονή μας ή να νιώσουμε ότι αδικούμαστε ή απειλούμαστε αλλά και αναμνήσεις αντίστοιχων περιστατικών. Ο θυμός δεν είναι απαραίτητα ‘αρνητικό’ συναίσθημα, όταν μας επιτρέπει να θέσουμε τα όριά μας και να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας ή μας κινητοποιεί να δράσουμε για κάτι θετικό. Ωστόσο, όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε με υγιή τρόπο τον θυμό μας χρειάζεται προσοχή.

Όταν θυμώνουμε, ενεργοποιούνται μηχανισμοί του αυτόνομου νευρικού συστήματος και γίνονται ορμονικές και νευροχημικές εκκρίσεις, προκαλώντας αύξηση των καρδιαγγειακών αντιδράσεων, μυϊκής έντασης, αναπνοής και εφίδρωσης. Η επιμονή του θυμού επιτείνει τις διεργασίες αυτές επηρεάζοντας άλλα σωματικά συστήματα όπως το καρδιακό, το ανοσοποιητικό, το πεπτικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο θυμός ευθύνεται για πολλές δυσάρεστες παθήσεις όπως υπέρταση, εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακά νοσήματα, έλκη στομάχου αλλά και για περιπτώσεις αύξησης κινδύνου για μερικούς τύπους καρκίνου.

Πώς να διαχειριστείτε τον θυμό σας;

Όταν θυμώνουμε, επιλέγουμε να διαχειριστούμε τον θυμό μας μέσω της έκφρασης, της καταστολής ή της ηρεμίας. Έκφραση μπορεί να αποτελέσει μια ρητή και ψύχραιμη δήλωση, αλλά και ένα βίαιο ξέσπασμα. Η καταστολή αφορά μια προσπάθεια να καταπιέσουμε τον θυμό μας ή να τον μετατρέψουμε σε μια εποικοδομητική συμπεριφορά, κινδυνεύοντας όμως να στρέψουμε τον θυμό στον εαυτό μας ή να τον εκφράζουμε μέσω παθητικής επιθετικότητας. Η ηρεμία έγκειται στην ικανότητα ελέγχου των εσωτερικών και εξωτερικών αντιδράσεων επιτρέποντας στον εαυτό μας να ηρεμήσει και στα συναισθήματα να υποχωρήσουν.

Οι εξάρσεις θυμού συνήθως σχετίζονται με γνωστικές στρεβλώσεις, όπως υπερεκτιμήσεις της σημαντικότητας της κατάστασης ή λανθασμένες εκτιμήσεις των ικανοτήτων μας. Είναι βασικό να καταλάβουμε τη σημασία που δίνουμε σε κάθε δυσάρεστη κατάσταση, καθώς συχνά αφήνουμε να μας επηρεάσουν καταστάσεις που δεν αξίζουν τόσο το θυμό μας. Αυτό διαφέρει ανάλογα με το ποιος μας θυμώνει (είναι ο άγνωστος σε μας οδηγός ταξί που μας χρέωσε παραπάνω ή κάποιο συγγενικό πρόσωπο ή φίλος;) και τον έλεγχο που έχουμε πάνω σε μια περίσταση.

Καταρχήν, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε μερικές καταστάσεις, όπως η καθυστέρηση του φαγητού σε ένα εστιατόριο, ως απλά δυσάρεστες και όχι καταστροφικές και να αξιολογήσουμε κατά πόσο αξίζει να επηρεάζουν τόσο αρνητικά τη διάθεσή μας. Ακόμα, πρέπει να διαχωρίσουμε τις καταστάσεις που μπορούμε να ελέγξουμε από αυτές που είναι πέραν των δυνατοτήτων μας. Για παράδειγμα, την επόμενη φορά που θα χρησιμοποιήσετε ταξί, μπορείτε να πείτε από την αρχή στον οδηγό τον δρόμο που προτιμάτε, για να αποφύγετε τυχόν διαπληκτισμούς. Ωστόσο, υπάρχουν άλλες καταστάσεις, όπως η καθυστέρηση μιας πτήσης, στις οποίες δεν μπορείτε να κάνετε πολλά, παρά να τις αποδεχτείτε και να αξιοποιήσετε τον χρόνο αναμονής κάνοντας κάτι ευχάριστο.

Όταν ο θυμός μας αφορά άτομα πιο οικεία σε μας, τα πράγματα γίνονται περισσότερο πολύπλοκα. Συχνά, στην προσπάθειά μας να ‘νικήσουμε’ σε μια λογομαχία, μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο κατηγοριών και απόδοσης ευθυνών που πολύ εύκολα μετατοπίζονται από το αρχικό ζήτημα. Αντίστοιχα, ο ‘‘αντίμαχος’’, όταν νιώθει ότι απειλείται προβαίνει σε αντίστοιχες δηλώσεις επιτείνοντας τον κύκλο. Σύντομα, η επιχειρηματολογία και των δύο μερών, στοχεύει στην προσβολή του άλλου και την αυτό-προστασία, παρά στην λύση του αρχικού ζητήματος. Στο τέλος, καταλήγουμε σε υπεργενικευμένες και πολωμένες ιδέες του τύπου ‘‘δεν μπορεί να με καταλάβει’’, ‘‘όλο με αδικεί’’, ‘‘δεν είναι πραγματικός μου φίλος’’ κα. Κάποιες φορές, λοιπόν, είναι καλύτερο να παίρνουμε τον χρόνο μας για να ηρεμήσουμε προτού ξεσπάσουμε σε ατελέσφορους τσακωμούς που είναι πιο πιθανό να επιτείνουν το θυμό μας. Μπορούμε να δούμε κάθε αρνητική κατάσταση ως δυσάρεστη μεν, αλλά και ως μια αφορμή να μάθουμε νέους τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Αποφεύγετε γενικεύσεις και αυθαίρετα συμπεράσματα για τη συμπεριφορά των άλλων και προσπαθήστε να βρείτε πιθανούς τρόπους να εξηγήσετε με ηρεμία και κατανοητά αυτό που θέλετε να πείτε. Είναι σημαντικό να σκεφτείτε πριν μιλήσετε, αντί να πείτε πάνω στο θυμό σας κάτι που αργότερα θα μετανιώσετε. Έτσι, μπορείτε να κάνετε ένα διάλειμμα και να πάτε ένα περίπατο, να ακούσετε μουσική ή να κάνετε κάποιο άλλο χόμπι. Πολλοί επιλέγουν να κάνουν διαλογισμό και διάφορες ασκήσεις αναπνοής. Στόχος σε αυτή την περίπτωση, δεν είναι η αποφυγή, αλλά η εκτόνωση της έντασης προκειμένου να γυρίσετε προετοιμασμένοι και να διαχειριστείτε με ηρεμία την κατάσταση. Η φυσική άσκηση, άλλωστε, συμβάλει στη μείωση του στρες και την έκκριση ενδορφινών που ανεβάζουν τη διάθεση.

Μόνο όταν αισθάνεστε έτοιμοι να μιλήσετε με ψυχραιμία, μη διστάσετε να εκφράσετε λεκτικά τον θυμό σας. Στόχος είναι η δημιουργική έκφραση, με τη δήλωση των ανησυχιών και αναγκών σας ευθέως, χωρίς να προσπαθείτε να πληγώσετε ή να ελέγξετε τους άλλους. Όταν εκφράζεστε, αποφύγετε να ασκείτε κριτική μιλώντας συνεχώς στο β’ πρόσωπο, αλλά φροντίστε να πείτε πώς εσείς βιώσατε την ‘ενοχλητική’ συμπεριφορά. Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητο εργαλείο είναι η ικανότητα να συγχωρούμε. Πάντα θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και διαφωνίες, αφού θα ήταν αδύνατο να μας συμπεριφέρονται όλοι ακριβώς όπως θα θέλαμε. Πρέπει όμως να μπορούμε να το αποδεχτούμε και να μην συσσωρεύουμε μέσα μας θυμό και εχθρικότητα. Το χιούμορ -και όχι ο σαρκασμός- λειτουργεί καταλυτικά στην αποφόρτιση εντάσεων και την αποφυγή τσακωμών.

Η σωστή διαχείριση του θυμού αποτελεί πρόκληση που όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά. Είναι λοιπόν απόλυτα λογικό να χρειαστούμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού όταν αισθανόμαστε ότι ο θυμός μας είναι ανεξέλεγκτος και επηρεάζει αρνητικά την κοινωνική και επαγγελματική μας λειτουργικότητα. Αν αισθάνεστε ότι έχετε χάσει την υπομονή σας, ότι εμπλέκεστε συνεχώς σε καυγάδες ή έχετε συχνές εκρήξεις θυμού, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό.

21/09/2018

Διαχείριση θυμού

Ο θυμός είναι φυσική αντίδραση στις αντιλαμβανόμενες απειλές. Σχετίζεται με εχθρικές σκέψεις (πχ. ‘με αδικούν, με μειώνουν’), σωματικές αντιδράσεις (πχ. ένταση μυών, αύξηση καρδιακών παλμών και αρτηριακής πίεσης)  και συχνά επιθετικές συμπεριφορές (πχ. λεκτικοί διαπληκτισμοί, σωματική βία). Συνήθως πυροδοτούν τον θυμό μας ποικίλες περιστάσεις που μας κάνουν να χάσουμε την υπομονή μας ή να νιώσουμε ότι αδικούμαστε ή απειλούμαστε αλλά και αναμνήσεις αντίστοιχων περιστατικών. Ο θυμός δεν είναι απαραίτητα ‘αρνητικό’ συναίσθημα, όταν μας επιτρέπει να θέσουμε τα όριά μας και να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας ή μας κινητοποιεί να δράσουμε για κάτι θετικό. Ωστόσο, όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε με υγιή τρόπο τον θυμό μας χρειάζεται προσοχή.

Όταν θυμώνουμε, ενεργοποιούνται μηχανισμοί του αυτόνομου νευρικού συστήματος και γίνονται ορμονικές και νευροχημικές εκκρίσεις, προκαλώντας αύξηση των καρδιαγγειακών αντιδράσεων, μυϊκής έντασης, αναπνοής και εφίδρωσης. Η επιμονή του θυμού επιτείνει τις διεργασίες αυτές επηρεάζοντας άλλα σωματικά συστήματα όπως το καρδιακό, το ανοσοποιητικό, το πεπτικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο θυμός ευθύνεται για πολλές δυσάρεστες παθήσεις όπως υπέρταση, εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακά νοσήματα, έλκη στομάχου αλλά και για περιπτώσεις αύξησης κινδύνου για μερικούς τύπους καρκίνου.

Πώς να διαχειριστείτε τον θυμό σας;

Όταν θυμώνουμε, επιλέγουμε να διαχειριστούμε τον θυμό μας μέσω της έκφρασης, της καταστολής ή της ηρεμίας. Έκφραση μπορεί να αποτελέσει μια ρητή και ψύχραιμη δήλωση, αλλά και ένα βίαιο ξέσπασμα. Η καταστολή αφορά μια προσπάθεια να καταπιέσουμε τον θυμό μας ή να τον μετατρέψουμε σε μια εποικοδομητική συμπεριφορά, κινδυνεύοντας όμως να στρέψουμε τον θυμό στον εαυτό μας ή να τον εκφράζουμε μέσω παθητικής επιθετικότητας. Η ηρεμία έγκειται στην ικανότητα ελέγχου των εσωτερικών και εξωτερικών αντιδράσεων επιτρέποντας στον εαυτό μας να ηρεμήσει και στα συναισθήματα να υποχωρήσουν.

Οι εξάρσεις θυμού συνήθως σχετίζονται με γνωστικές στρεβλώσεις, όπως υπερεκτιμήσεις της σημαντικότητας της κατάστασης ή λανθασμένες εκτιμήσεις των ικανοτήτων μας. Είναι βασικό να καταλάβουμε τη σημασία που δίνουμε σε κάθε δυσάρεστη κατάσταση, καθώς συχνά αφήνουμε να μας επηρεάσουν καταστάσεις που δεν αξίζουν τόσο το θυμό μας. Αυτό διαφέρει ανάλογα με το ποιος μας θυμώνει (είναι ο άγνωστος σε μας οδηγός ταξί που μας χρέωσε παραπάνω ή κάποιο συγγενικό πρόσωπο ή φίλος;) και τον έλεγχο που έχουμε πάνω σε μια περίσταση.

Καταρχήν, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε μερικές καταστάσεις, όπως η καθυστέρηση του φαγητού σε ένα εστιατόριο, ως απλά δυσάρεστες και όχι καταστροφικές και να αξιολογήσουμε κατά πόσο αξίζει να επηρεάζουν τόσο αρνητικά τη διάθεσή μας. Ακόμα, πρέπει να διαχωρίσουμε τις καταστάσεις που μπορούμε να ελέγξουμε από αυτές που είναι πέραν των δυνατοτήτων μας. Για παράδειγμα, την επόμενη φορά που θα χρησιμοποιήσετε ταξί, μπορείτε να πείτε από την αρχή στον οδηγό τον δρόμο που προτιμάτε, για να αποφύγετε τυχόν διαπληκτισμούς. Ωστόσο, υπάρχουν άλλες καταστάσεις, όπως η καθυστέρηση μιας πτήσης, στις οποίες δεν μπορείτε να κάνετε πολλά, παρά να τις αποδεχτείτε και να αξιοποιήσετε τον χρόνο αναμονής κάνοντας κάτι ευχάριστο.

Όταν ο θυμός μας αφορά άτομα πιο οικεία σε μας, τα πράγματα γίνονται περισσότερο πολύπλοκα. Συχνά, στην προσπάθειά μας να ‘νικήσουμε’ σε μια λογομαχία, μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο κατηγοριών και απόδοσης ευθυνών που πολύ εύκολα μετατοπίζονται από το αρχικό ζήτημα. Αντίστοιχα, ο ‘‘αντίμαχος’’, όταν νιώθει ότι απειλείται προβαίνει σε αντίστοιχες δηλώσεις επιτείνοντας τον κύκλο. Σύντομα, η επιχειρηματολογία και των δύο μερών, στοχεύει στην προσβολή του άλλου και την αυτό-προστασία, παρά στην λύση του αρχικού ζητήματος. Στο τέλος, καταλήγουμε σε υπεργενικευμένες και πολωμένες ιδέες του τύπου ‘‘δεν μπορεί να με καταλάβει’’, ‘‘όλο με αδικεί’’, ‘‘δεν είναι πραγματικός μου φίλος’’ κα. Κάποιες φορές, λοιπόν, είναι καλύτερο να παίρνουμε τον χρόνο μας για να ηρεμήσουμε προτού ξεσπάσουμε σε ατελέσφορους τσακωμούς που είναι πιο πιθανό να επιτείνουν το θυμό μας. Μπορούμε να δούμε κάθε αρνητική κατάσταση ως δυσάρεστη μεν, αλλά και ως μια αφορμή να μάθουμε νέους τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Αποφεύγετε γενικεύσεις και αυθαίρετα συμπεράσματα για τη συμπεριφορά των άλλων και προσπαθήστε να βρείτε πιθανούς τρόπους να εξηγήσετε με ηρεμία και κατανοητά αυτό που θέλετε να πείτε. Είναι σημαντικό να σκεφτείτε πριν μιλήσετε, αντί να πείτε πάνω στο θυμό σας κάτι που αργότερα θα μετανιώσετε. Έτσι, μπορείτε να κάνετε ένα διάλειμμα και να πάτε ένα περίπατο, να ακούσετε μουσική ή να κάνετε κάποιο άλλο χόμπι. Πολλοί επιλέγουν να κάνουν διαλογισμό και διάφορες ασκήσεις αναπνοής. Στόχος σε αυτή την περίπτωση, δεν είναι η αποφυγή, αλλά η εκτόνωση της έντασης προκειμένου να γυρίσετε προετοιμασμένοι και να διαχειριστείτε με ηρεμία την κατάσταση. Η φυσική άσκηση, άλλωστε, συμβάλει στη μείωση του στρες και την έκκριση ενδορφινών που ανεβάζουν τη διάθεση.

Μόνο όταν αισθάνεστε έτοιμοι να μιλήσετε με ψυχραιμία, μη διστάσετε να εκφράσετε λεκτικά τον θυμό σας. Στόχος είναι η δημιουργική έκφραση, με τη δήλωση των ανησυχιών και αναγκών σας ευθέως, χωρίς να προσπαθείτε να πληγώσετε ή να ελέγξετε τους άλλους. Όταν εκφράζεστε, αποφύγετε να ασκείτε κριτική μιλώντας συνεχώς στο β’ πρόσωπο, αλλά φροντίστε να πείτε πώς εσείς βιώσατε την ‘ενοχλητική’ συμπεριφορά. Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητο εργαλείο είναι η ικανότητα να συγχωρούμε. Πάντα θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και διαφωνίες, αφού θα ήταν αδύνατο να μας συμπεριφέρονται όλοι ακριβώς όπως θα θέλαμε. Πρέπει όμως να μπορούμε να το αποδεχτούμε και να μην συσσωρεύουμε μέσα μας θυμό και εχθρικότητα. Το χιούμορ -και όχι ο σαρκασμός- λειτουργεί καταλυτικά στην αποφόρτιση εντάσεων και την αποφυγή τσακωμών.

Η σωστή διαχείριση του θυμού αποτελεί πρόκληση που όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά. Είναι λοιπόν απόλυτα λογικό να χρειαστούμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού όταν αισθανόμαστε ότι ο θυμός μας είναι ανεξέλεγκτος και επηρεάζει αρνητικά την κοινωνική και επαγγελματική μας λειτουργικότητα. Αν αισθάνεστε ότι έχετε χάσει την υπομονή σας, ότι εμπλέκεστε συνεχώς σε καυγάδες ή έχετε συχνές εκρήξεις θυμού, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό.

1 Likes

Ο θυμός είναι φυσική αντίδραση στις αντιλαμβανόμενες απειλές. Σχετίζεται με εχθρικές σκέψεις (πχ. ‘με αδικούν, με μειώνουν’), σωματικές αντιδράσεις (πχ. ένταση μυών, αύξηση καρδιακών παλμών και αρτηριακής πίεσης)  και συχνά επιθετικές συμπεριφορές (πχ. λεκτικοί διαπληκτισμοί, σωματική βία). Συνήθως πυροδοτούν τον θυμό μας ποικίλες περιστάσεις που μας κάνουν να χάσουμε την υπομονή μας ή να νιώσουμε ότι αδικούμαστε ή απειλούμαστε αλλά και αναμνήσεις αντίστοιχων περιστατικών. Ο θυμός δεν είναι απαραίτητα ‘αρνητικό’ συναίσθημα, όταν μας επιτρέπει να θέσουμε τα όριά μας και να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας ή μας κινητοποιεί να δράσουμε για κάτι θετικό. Ωστόσο, όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε με υγιή τρόπο τον θυμό μας χρειάζεται προσοχή.

Όταν θυμώνουμε, ενεργοποιούνται μηχανισμοί του αυτόνομου νευρικού συστήματος και γίνονται ορμονικές και νευροχημικές εκκρίσεις, προκαλώντας αύξηση των καρδιαγγειακών αντιδράσεων, μυϊκής έντασης, αναπνοής και εφίδρωσης. Η επιμονή του θυμού επιτείνει τις διεργασίες αυτές επηρεάζοντας άλλα σωματικά συστήματα όπως το καρδιακό, το ανοσοποιητικό, το πεπτικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο θυμός ευθύνεται για πολλές δυσάρεστες παθήσεις όπως υπέρταση, εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακά νοσήματα, έλκη στομάχου αλλά και για περιπτώσεις αύξησης κινδύνου για μερικούς τύπους καρκίνου.

Πώς να διαχειριστείτε τον θυμό σας;

Όταν θυμώνουμε, επιλέγουμε να διαχειριστούμε τον θυμό μας μέσω της έκφρασης, της καταστολής ή της ηρεμίας. Έκφραση μπορεί να αποτελέσει μια ρητή και ψύχραιμη δήλωση, αλλά και ένα βίαιο ξέσπασμα. Η καταστολή αφορά μια προσπάθεια να καταπιέσουμε τον θυμό μας ή να τον μετατρέψουμε σε μια εποικοδομητική συμπεριφορά, κινδυνεύοντας όμως να στρέψουμε τον θυμό στον εαυτό μας ή να τον εκφράζουμε μέσω παθητικής επιθετικότητας. Η ηρεμία έγκειται στην ικανότητα ελέγχου των εσωτερικών και εξωτερικών αντιδράσεων επιτρέποντας στον εαυτό μας να ηρεμήσει και στα συναισθήματα να υποχωρήσουν.

Οι εξάρσεις θυμού συνήθως σχετίζονται με γνωστικές στρεβλώσεις, όπως υπερεκτιμήσεις της σημαντικότητας της κατάστασης ή λανθασμένες εκτιμήσεις των ικανοτήτων μας. Είναι βασικό να καταλάβουμε τη σημασία που δίνουμε σε κάθε δυσάρεστη κατάσταση, καθώς συχνά αφήνουμε να μας επηρεάσουν καταστάσεις που δεν αξίζουν τόσο το θυμό μας. Αυτό διαφέρει ανάλογα με το ποιος μας θυμώνει (είναι ο άγνωστος σε μας οδηγός ταξί που μας χρέωσε παραπάνω ή κάποιο συγγενικό πρόσωπο ή φίλος;) και τον έλεγχο που έχουμε πάνω σε μια περίσταση.

Καταρχήν, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε μερικές καταστάσεις, όπως η καθυστέρηση του φαγητού σε ένα εστιατόριο, ως απλά δυσάρεστες και όχι καταστροφικές και να αξιολογήσουμε κατά πόσο αξίζει να επηρεάζουν τόσο αρνητικά τη διάθεσή μας. Ακόμα, πρέπει να διαχωρίσουμε τις καταστάσεις που μπορούμε να ελέγξουμε από αυτές που είναι πέραν των δυνατοτήτων μας. Για παράδειγμα, την επόμενη φορά που θα χρησιμοποιήσετε ταξί, μπορείτε να πείτε από την αρχή στον οδηγό τον δρόμο που προτιμάτε, για να αποφύγετε τυχόν διαπληκτισμούς. Ωστόσο, υπάρχουν άλλες καταστάσεις, όπως η καθυστέρηση μιας πτήσης, στις οποίες δεν μπορείτε να κάνετε πολλά, παρά να τις αποδεχτείτε και να αξιοποιήσετε τον χρόνο αναμονής κάνοντας κάτι ευχάριστο.

Όταν ο θυμός μας αφορά άτομα πιο οικεία σε μας, τα πράγματα γίνονται περισσότερο πολύπλοκα. Συχνά, στην προσπάθειά μας να ‘νικήσουμε’ σε μια λογομαχία, μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο κατηγοριών και απόδοσης ευθυνών που πολύ εύκολα μετατοπίζονται από το αρχικό ζήτημα. Αντίστοιχα, ο ‘‘αντίμαχος’’, όταν νιώθει ότι απειλείται προβαίνει σε αντίστοιχες δηλώσεις επιτείνοντας τον κύκλο. Σύντομα, η επιχειρηματολογία και των δύο μερών, στοχεύει στην προσβολή του άλλου και την αυτό-προστασία, παρά στην λύση του αρχικού ζητήματος. Στο τέλος, καταλήγουμε σε υπεργενικευμένες και πολωμένες ιδέες του τύπου ‘‘δεν μπορεί να με καταλάβει’’, ‘‘όλο με αδικεί’’, ‘‘δεν είναι πραγματικός μου φίλος’’ κα. Κάποιες φορές, λοιπόν, είναι καλύτερο να παίρνουμε τον χρόνο μας για να ηρεμήσουμε προτού ξεσπάσουμε σε ατελέσφορους τσακωμούς που είναι πιο πιθανό να επιτείνουν το θυμό μας. Μπορούμε να δούμε κάθε αρνητική κατάσταση ως δυσάρεστη μεν, αλλά και ως μια αφορμή να μάθουμε νέους τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Αποφεύγετε γενικεύσεις και αυθαίρετα συμπεράσματα για τη συμπεριφορά των άλλων και προσπαθήστε να βρείτε πιθανούς τρόπους να εξηγήσετε με ηρεμία και κατανοητά αυτό που θέλετε να πείτε. Είναι σημαντικό να σκεφτείτε πριν μιλήσετε, αντί να πείτε πάνω στο θυμό σας κάτι που αργότερα θα μετανιώσετε. Έτσι, μπορείτε να κάνετε ένα διάλειμμα και να πάτε ένα περίπατο, να ακούσετε μουσική ή να κάνετε κάποιο άλλο χόμπι. Πολλοί επιλέγουν να κάνουν διαλογισμό και διάφορες ασκήσεις αναπνοής. Στόχος σε αυτή την περίπτωση, δεν είναι η αποφυγή, αλλά η εκτόνωση της έντασης προκειμένου να γυρίσετε προετοιμασμένοι και να διαχειριστείτε με ηρεμία την κατάσταση. Η φυσική άσκηση, άλλωστε, συμβάλει στη μείωση του στρες και την έκκριση ενδορφινών που ανεβάζουν τη διάθεση.

Μόνο όταν αισθάνεστε έτοιμοι να μιλήσετε με ψυχραιμία, μη διστάσετε να εκφράσετε λεκτικά τον θυμό σας. Στόχος είναι η δημιουργική έκφραση, με τη δήλωση των ανησυχιών και αναγκών σας ευθέως, χωρίς να προσπαθείτε να πληγώσετε ή να ελέγξετε τους άλλους. Όταν εκφράζεστε, αποφύγετε να ασκείτε κριτική μιλώντας συνεχώς στο β’ πρόσωπο, αλλά φροντίστε να πείτε πώς εσείς βιώσατε την ‘ενοχλητική’ συμπεριφορά. Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητο εργαλείο είναι η ικανότητα να συγχωρούμε. Πάντα θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και διαφωνίες, αφού θα ήταν αδύνατο να μας συμπεριφέρονται όλοι ακριβώς όπως θα θέλαμε. Πρέπει όμως να μπορούμε να το αποδεχτούμε και να μην συσσωρεύουμε μέσα μας θυμό και εχθρικότητα. Το χιούμορ -και όχι ο σαρκασμός- λειτουργεί καταλυτικά στην αποφόρτιση εντάσεων και την αποφυγή τσακωμών.

Η σωστή διαχείριση του θυμού αποτελεί πρόκληση που όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά. Είναι λοιπόν απόλυτα λογικό να χρειαστούμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού όταν αισθανόμαστε ότι ο θυμός μας είναι ανεξέλεγκτος και επηρεάζει αρνητικά την κοινωνική και επαγγελματική μας λειτουργικότητα. Αν αισθάνεστε ότι έχετε χάσει την υπομονή σας, ότι εμπλέκεστε συνεχώς σε καυγάδες ή έχετε συχνές εκρήξεις θυμού, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό.