Αποθησαυρισμός: Η συσσώρευση πολλών και άχρηστων αντικειμένων και η δυσκολία αποχωρισμού τους

Ο αποθησαυρισμός είναι μία διαταραχή που ανήκει στο ιδεοψυχαναγκαστικό φάσμα, στις οποίες το κύριο χαρακτηριστικό είναι οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκαστικές πράξεις / τελετουργίες και χαρακτηρίζεται από συσσώρευση αντικειμένων που είναι συνήθως άχρηστα στο συλλέκτη τους. Υπάρχουν άτομα, τα οποία αρνούνται να αποχωριστούν αντικείμενα που τους είναι απολύτως άχρηστα, καθώς -όπως λένε- νιώθουν συναισθηματικό δέσιμο μαζί τους και ισχυρίζονται ότι κάπου θα τους φανούν χρήσιμα στο μέλλον, ή ότι μπορεί να τους χρειαστεί κάτι κάποια στιγμή και τότε φοβούνται ότι μπορεί να μην το έχουν.

Η συσσώρευση μπορεί να αφορά ποικιλία αντικειμένων αλλά μπορεί και κάτι που είναι εντελώς άχρηστο όπως εφημερίδες, περιοδικά, χάρτινες και πλαστικές τσάντες, διαφόρων ειδών κουτιά, φωτογραφίες, ρούχα, φαγώσιμα και οικιακό εξοπλισμό. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται, συνήθως, στην ποσότητα και όχι στην ποιότητα των αντικειμένων.

Τα άτομα αυτά νιώθουν ασφάλεια μέσα στην υπερσυσσώρευση αντικειμένων και βιώνουν έντονο άγχος αν πιεστούν για να ξεκαθαρίσουν έστω ή να πετάξουν κάτι. Επίσης, φαίνεται να εκδηλώνουν έντονο εκνευρισμό ή πτώση της διάθεσής τους, όταν δέχονται κριτικές ή συμβουλές από το περιβάλλον τους σχετικά με τα αντικείμενα που συλλέγουν. Πέρα από αυτό, παρατηρείται πως τα άτομα αυτά είναι εθισμένα στο να αγοράζουν συνεχώς νέα αντικείμενα, και η διαδικασία αυτή τους προκαλεί μεγάλη ευχαρίστηση. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι πως πολλές φορές θεωρεί ότι οι άλλοι είναι παράλογοι ή υπερβολικοί στα σχόλια τους και ο ίδιος δεν βλέπει τη συμπεριφορά του ως προβληματική.

Οι επιπτώσεις, τελικά, είναι πολλές αφού δημιουργούνται σημαντικά προβλήματα με το ευρύτερο περιβάλλον, τις σχέσεις και την επικοινωνία τους, όπως και σοβαρά ζητήματα υγιεινής (καθαριότητας, συσσώρευσης μικροβίων κλπ.). Η συμπεριφορά αυτή, λοιπόν, καθιστά το άτομο μη λειτουργικό, καθώς χαρακτηρίζεται από απώλεια του ελεύθερου χώρου στον οποίο ζει, κοινωνική απομόνωση, οικογενειακά ή συζυγικά προβλήματα, οικονομικές δυσκολίες και προβλήματα υγείας.

Ο καθορισμός του αποθησαυρισμού ως μια διαταραχή εξαρτάται από το βαθμό της συγκέντρωσης αντικειμένων και τα επίπεδα λειτουργικότητας του ατόμου. Για την αντιμετώπιση της διαταραχής μπορεί να εφαρμοστεί Γνωσιακή- Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, που χρησιμοποιεί τεχνικές για μείωση των υπερβολικών φόβων του ατόμου για λήψη αποφάσεων, απώλεια σημαντικών αντικειμένων, απομάκρυνση άχρηστων αντικειμένων και οργάνωση των αντικειμένων που αποθηκεύει το άτομο σε χώρους που δεν θα τα βλέπει.